Deze parasiet beschermt zichzelf met een camouflagefunctie voor het immuunsysteem

Hoe de trigger van Afrikaanse slaapziekte zich in het lichaam verbergt

Het immuunsysteem van mens en dier is ontworpen om defecte ziektekiemen uit het organisme te verwijderen. Dit is natuurlijk niet in het belang van de indringers, die zich ongehinderd willen verspreiden. De parasiet Trypanosoma - trigger van Afrikaanse slaapziekte - heeft een bijzonder geavanceerd systeem ontwikkeld om zichzelf te beschermen tegen uitsterven door het immuunsysteem. Hij heeft een camouflagefunctie die voortdurend van oppervlak verandert. Dus het kan niet worden herkend door het immuunsysteem.

Onderzoekers van de Ludwig-Maximilians-Universität München zijn erin geslaagd om het volledige genoom van de parasiet Trypanosoma te sequencen. Ze hebben uitgelegd hoe de parasiet op lange termijn erin slaagt te ontsnappen aan het immuunsysteem. Een slimme stealth-strategie maakt hem vrijwel onzichtbaar voor het immuunsysteem. Dus de kiem bereikt een permanente infectie in zijn gastheer. De studieresultaten zijn onlangs gepubliceerd in het gerenommeerde tijdschrift "Nature".

Verbazingwekkend: de parasiet Trypanosoma brucei kan zijn oppervlaktestructuur voortdurend veranderen en wordt daarom niet herkend door het immuunsysteem. Hierdoor kan hij zich ongehinderd verspreiden in de host. (Afbeelding: fotovapl / fotolia.com)

Veranderende oppervlaktestructuur

Zoals de onderzoekers melden, zijn trypanosomen in staat om hun oppervlaktestructuur voortdurend te veranderen. Hiervoor kunnen ze bepaalde eiwitten activeren of deactiveren. Op deze manier kunt u 2000 verschillende oppervlakvarianten genereren. Vanwege de oppervlaktestructuur, beoordeelt het immuunsysteem of een organisme moet worden bestreden of niet. Het systeem heeft een bepaalde hoeveelheid tijd nodig voor deze beoordeling. Door de constante verandering kan het immuunsysteem de parasiet niet als vreemd herkennen en daarom wordt het niet bestreden.

Welke ziekten kan de parasiet veroorzaken??

Trypanosomen kunnen het bloed van verschillende gewervelde dieren infecteren. In de meeste gevallen wordt het overgedragen door insecten zoals de tseetseevlieg. Bij vee kan de ziekteverwekker de dierenziekte Nagana veroorzaken en bij mensen de vaak fatale Afrikaanse slaapziekte. Symptomen zijn koorts, rillingen, gezwollen lymfeklieren, hoofdpijn, lichaamspijnen, oedeem en jeukende huiduitslag. Als de parasiet de hersenen infecteert, wat weken tot jaren kan duren, leidt dit tot slaapstoornissen, innerlijke rusteloosheid, prikkelbaarheid en persoonlijkheidsstoornissen. Later worden epilepsie, spraak- en coördinatiestoornissen en chronische vermoeidheid toegevoegd. Uiteindelijk vallen de getroffenen in een coma, die meestal eindigt in de dood.

Het sublieme vermogen om vorm te transformeren

"We zijn vooral geïnteresseerd in hoe deze genetische variabiliteit wordt gereguleerd", verklaart studieleider prof.dr. Nicolai Siegel in een persbericht over de studieresultaten. De onderzoekers hebben het volledige genoom van de parasiet Trypanosoma brucei gedecodeerd en in drie dimensies gerangschikt. Het team was in staat om de eiwitten te identificeren die verantwoordelijk zijn voor de camouflagewerking. Deze eiwitvarianten bevinden zich in de kern op dezelfde plaatsen waar de genen die coderen voor de oppervlakte-eiwitten zich bevinden. Door bepaalde eiwitten uit dit complex te verwijderen, veranderde de gehele driedimensionale structuur van het DNA van de parasiet.

Nieuwe strategieën om te bestrijden

"Een beter begrip van deze afweermechanismen is ook belangrijk voor de studie van andere ziekten," schrijven de onderzoekers. In de voortdurende strijd tussen het immuunsysteem van de gastheer en de indringer hebben talloze andere ziektekiemen vergelijkbare effectieve strategieën ontwikkeld. Als voorbeelden noemen de wetenschappers de malaria-pathogenen, Candida-darmschimmels en vele soorten bacteriën. (Vb)