Kinderen leren de taal creatief spreken

Wanneer kinderen leren praten, imiteren zij niet alleen de spraak van hun ouders. Voor de eerste keer toonde een onderzoek aan dat peuters de taal leren door woorden letterlijk passend in grammaticale termen te plaatsen.

2013/03/04

In zijn jeugd leren mensen de taal duidelijk creatiever en doelgerichter dan wetenschappers eerder vermoedden. Kinderen variëren in spreken en combineren woorden met elkaar. Kinderen in hun tweede levensjaar doen dit niet alleen omdat ze de speeches van hun ouders imiteren, maar op de gratis manier, omdat onderzoeksexperisten van de National Academy of Sciences in de VS rapporteren in het tijdschrift Proceedings.

Verschillende data-archieven onderzocht
Het betekent „een hond“ of „de hond“? Beide varianten zijn grammaticaal onberispelijk. Maar feit is dat mensen de voorkeur geven aan slechts een van de twee varianten. Deze eigenaardigheid kwam van de taalexpert Charles Yang van de Universiteit van Pennsylvania in Philadelphia en zijn team, waarin hij analyseerde hoe tweejarige kinderen „Gebruik combinaties van artikelen plus zelfstandige naamwoorden“. Met dit doel evalueerden de onderzoekers negen gegevensarchieven van kinderen die zich momenteel in een staat van spreken-leren bevonden. Deze werden vergeleken met het 'Bruine Corpus', het tekstcorpus van linguïsten, dat ongeveer 500 teksten bevat. In deze verzameling ging slechts ongeveer elke vierde zelfstandig naamwoord vergezeld van een bepaald en soms een onbepaald lidwoord.

De linguïsten verklaarden: „De twee jaar oude kinderen besloten in de meerderheid vrij voor een artikel“. Het zou inderdaad „Het lijkt absurd om te suggereren dat professionele schriftgeleerden een minder systematische grammatica gebruiken dan kinderen van twee, maar de taal van de kinderen is meer geschikt voor het profiel van een grammaticale regel waarin individuele woorden onafhankelijk van elkaar kunnen worden gekoppeld“, dus Yang in zijn volgende deel van het onderzoeksrapport.

Kinderen combineren en imiteren
Om de bevindingen te onderbouwen, introduceerde Yang een ander model van hoe kinderen artikelen en zelfstandige naamwoorden kunnen combineren door slechts een paar verwante woorden van hun ouders op te zeggen. Daartoe nam het onderzoeksteam 1,1 miljoen woordcombinaties die de ouders in aanwezigheid van de kinderen zeiden. Dit model kon echter niet veel rijke woordcombinaties opleveren, zoals de kinderen in feite gebruikten. Het team concludeerde: "Het lijdt geen twijfel dat geheugen een rol speelt wanneer kinderen een taal leren, woorden en zinnen zijn duidelijk identificeerbare voorbeelden, maar de resultaten tonen aan dat geheugen de combinerende kracht van grammatica niet kan vervangen."

Huidige onderzoeksopvatting tegengesproken
Het resultaat is in tegenspraak met de huidige onderzoeksopinie dat kinderen de taal leren door te papegaaien, net zoals apen de gebarentaal opzoeken. Om deze visie te bevestigen, onderzocht Yang video's van de wetenschapper Nim Chimpsky, die in 1970 meer dan 125 toepasbare tekens van gebarentaal leerde kennen. De primaten gebruikten minder zogeheten „Combinaties van twee tekens“, omdat dit puur statistisch mogelijk zou zijn. Als gevolg hiervan neemt Yang aan dat de apen „de personages imiteerden gewoon en volgden geen echte grammatica“. (Sb)

Lees ook:
Spraak kan het geheugen van pijn activeren
Mensen stotteren is niet stom
Een derde van de kinderen heeft last van taalproblemen
Hoor spraak door hersengolven

Afbeelding: Hans Baulig