Lichaamseigen stof tegen de ziekte van Alzheimer
Lichaamseigen stof tegen de ziekte van Alzheimer
2014/03/15
Een endogene molecule zou de afweermechanismen tegen neurodegeneratieve ziekten zoals de ziekte van Alzheimer of Parkinson kunnen versterken. Dit is ontdekt door onderzoekers van het Max Planck Institute (MPI).
Nieuwe benadering van therapieën
Zoals wetenschappers van het Max Planck Institute (MPI) hebben ontdekt voor de biologie van veroudering in Keulen, zou een endogeen molecuul de verdedigingsmechanismen tegen neurodegeneratieve ziekten, zoals de ziekte van Alzheimer of Parkinson, kunnen versterken. In experimenten met rondwormen (Caenorhabditis elegans), opgeloste N-acetylglucosamine proteïneklonters en voorkwamen het ontstaan van nieuwe. Bovendien, voedt de kleine rondworm met dit stofwisselingsproduct de afbraak van schadelijke eiwitaggregaten in het lichaam en verlengt de levensduur van de worm. Aangezien de stof ook voorkomt in het menselijk lichaam, kan het een nieuwe aanpak zijn voor de behandeling van neurodegeneratieve ziekten, zoals de Duitse onderzoekers in het tijdschrift „cel“ verslag.
Geen effectieve therapieën voor Alzheimer en Co.
Het aantal Alzheimerpatiënten neemt gestaag toe in onze vergrijzende samenleving. Bij deze ziekte sterven zenuwcellen en kunnen de hersenen niet meer veel functies uitvoeren. Dit proces wordt neurodegeneratie genoemd. Eiwitten hebben de neiging te aggregeren tijdens veroudering in het menselijk lichaam, waardoor hun structuur verandert, om zo te zeggen „kleverig“ en „krijgen klonterige“. Deze eiwitaggregatie wordt op een bepaald moment schadelijk en overbelast de cel zodat deze niet meer normaal kan functioneren. Maar niet alleen de ziekte van Alzheimer, maar ook de ziekte van Parkinson of de ziekte van Huntington ontstaan door de aggregatie van eiwitten. Tot dusverre is er geen effectieve therapie voor deze neurodegeneratieve ziekten. Daarom zijn de onderzoekers van de MPI op zoek gegaan naar een stof die kan voorkomen dat het neuron sterft.
Verbazingwekkend effect op drie ziekten
De kleine nematode Caenorhabditis elegans was het modelorganisme waarmee de wetenschappers werkten. „We kunnen dementie niet meten in wormen“, legt Martin Denzel van de MPI uit, „maar we kunnen eiwitten waarnemen waarvan we weten dat ze een schadelijke rol spelen bij menselijke ziekten zoals de ziekte van Alzheimer.“ In hun onderzoek bepaalden de onderzoekers hun effect op de neuromusculaire functie en ontdekten ze een endogene antagonist voor deze schadelijke eiwitten. Het eigen molecuul van het lichaam, dat bij de experimenten nogal verbluffende effecten op drie verschillende ziekten vertoonde, wordt N-acetylglucosamine genoemd. Deze stof werd tijdens het onderzoek aan zieke wormen gevoed. „We hebben een algemeen effect waargenomen in onderzoeken met C. elegans die de schadelijke eiwitaggregatie bij de ziekte van Alzheimer, Parkinson en de ziekte van Huntington verlicht. En het verlengt zelfs de levensduur van de wormen“, beschrijft een van de studie auteurs, Nadia Storm de resultaten.
Open vraag of deze van toepassing is op mensen
Deze molecule speelt blijkbaar een cruciale rol in kwaliteitscontrole, die tot doel heeft het lichaam gezond te houden, suggereren onderzoekers. Het helpt het organisme de schadelijke eiwitaggregaten te verminderen: aan de ene kant voorkomt het dat ze zich vormen en aan de andere kant kunnen in sommige gevallen al bestaande aggregaten worden geëlimineerd. Eén gevolg van dit moleculaire effect was dat vertragingen in neurodegeneratie-onderzoeken werden vertraagd. Het is nog steeds onduidelijk hoe precies de molecule dit effect bereikt. „En we weten nog steeds niet of het werkt voor meer geavanceerde dieren en mensen“, zei Adam Antebi, een andere deelnemer aan het onderzoek. „Maar aangezien we ook deze metabole producten in onze cellen hebben, vermoeden we dat vergelijkbare mechanismen bij mensen werken.“ Glucosamine, een stof vergelijkbaar met N-acetylglucosamine, wordt al gebruikt om gewrichtsproblemen te behandelen. De effectiviteit ervan is echter controversieel. Daarom is het nog steeds de vraag of N-acetylglucosamine kan worden gebruikt voor de behandeling van dementie of andere aan leeftijd gerelateerde ziekten bij de mens. (Ad)
Foto: Angela Parszyk