Nieuwe hersenscanner maakt dementie eerder zichtbaar

Aanzienlijk kleiner en goedkoper: dankzij nieuwe apparaten die dementie eerder detecteren
Alleen al in Duitsland lijden ongeveer 1,2 miljoen mensen aan dementie, het merendeel aan Alzheimer. Er zijn wereldwijd ongeveer 47 miljoen dementiepatiënten. Te genezen, de neurodegeneratieve ziekte is dat nog niet. Als de diagnose echter vroeg is gediagnosticeerd, kan deze worden gestopt. Een nieuwe hersenscanner kan dementie eerder helpen detecteren.
Vroegtijdige diagnose belangrijk
Zoals met veel andere ziekten, is het belangrijk bij de ziekte van Alzheimer om de ziekte zo vroeg mogelijk te diagnosticeren. Hoewel de ziekte op dit moment niet kan worden genezen, zijn er aanwijzingen dat een vertraging in de loop van de ziekte kan worden bereikt als de diagnose vroeg wordt gesteld. Een nieuwe hersenscanner die is ontwikkeld door onderzoekers van het Swiss Federal Institute of Technology (ETH), Zürich, kan hier van pas komen.

Jonge onderzoekers werken aan een nieuwe PE hersenscanner
De twee deeltjesfysici Jannis Fischer en Max Ahnen verbeteren de diagnose van de ziekte van Alzheimer.
Volgens een verklaring van de Zwitserse universiteit ontwikkelen de jonge onderzoekers momenteel een PET-hersenscanner die minder duur is en kleiner zou moeten zijn dan degene die momenteel wordt gebruikt.
Hiervoor heeft ze het Amerikaanse zakenmagazine "Forbes" opgenomen in haar "30 Under 30 Europe 2018" -lijst in de categorie van wetenschap en gezondheid, die elk jaar "de meest intelligente jonge ondernemers en uitvinders" in verschillende gebieden eert.
"We zijn trots dat we de lijst hebben gehaald", zegt de 30-jarige Jannis Fischer, wiens collega 29 jaar oud is. "Volgend jaar waren we daarvoor te oud geweest."
Beeldvormingsproces voor de detectie van verschillende ziekten
Positronemissietomografie, kortweg PET, is een beeldvormingsprocedure in de nucleaire geneeskunde. Het wordt voornamelijk gebruikt voor het opsporen van kanker, maar ook voor nerveuze en hartaandoeningen.
Hiervoor wordt de patiënt geïnjecteerd met een zwakke radioactieve stof in de armader. Het type en de locatie waar de stof zich ophoopt in het weefsel wordt door de PET-scanner verwerkt tot een afbeelding.
Deze afbeelding geeft informatie over welke functies het bijbehorende lichaamsdeel uitoefent. PET-scanners kunnen tien tot twintig jaar eerder bepaalde zenuwaandoeningen opsporen, voordat een arts een diagnose kan stellen op basis van specifieke symptomen.
Het probleem, waarom dit niet gebeurt: de apparaten van vandaag zijn groot en duur. Een conventioneel apparaat heeft ten minste 15 vierkante meter ruimte nodig en kost tussen 1,5 en 5,5 miljoen Zwitserse frank (ongeveer tussen 1,27 en 4,67 miljoen euro).
Goedkoper en kleiner
Voorouders en vissers werken bij het Instituut voor deeltjes- en astrofysica van ETH Zürich om deze situatie te veranderen. De impuls werd gegeven door onderzoekers en artsen van de Universiteit van Zürich en het Universitair Ziekenhuis Zürich.
Haar uitvinding wordt voorlopig Brain PET (BPET) genoemd en wordt gebruikt voor het opsporen van hersenziekten. Deze omvatten hersentumoren en ziekten van het zenuwstelsel zoals amyotrofische laterale sclerose (ALS), de ziekte van Parkinson of de ziekte van Alzheimer.
BPET zou slechts een tiende moeten kosten als de apparaten van vandaag. Bovendien moet de scanner minder dan twee vierkante meter meten. "Het is net een kapperskapselstoel", zegt Ahnen. De grootte maakt het veel mobieler dan conventionele apparaten.
Dientengevolge konden artsen hem ook gebruiken op plaatsen ver van grote ziekenhuizen, zoals in kleine klinieken in Zuid-Amerika, Azië of Afrika..
Niet alleen het apparaat, maar ook de toepassing ervan is goedkoper met Brain PET. Omdat hoe vaker de procedure wordt gebruikt, hoe minder de radioactieve hulpstoffen kosten.
Tegenwoordig is de studie een van de duurste beeldvormingstechnieken in de moderne geneeskunde. Veel klinieken kunnen dat niet betalen. "We zullen veel bredere bevolkingsgroepen kunnen bereiken dan voorheen", zegt Fischer.
Dat zou de getroffenen helpen, maar ook hun familieleden. Beide natuurkundigen hadden dementiepatiënten in het gezin.
"Het is moeilijk om een persoonlijk verval te zien", zegt Ahnen. De vader van drie jonge kinderen wil de situatie voor de volgende generatie verbeteren.
Bedrijf staat op het punt te beginnen
Toch is er BPET alleen op papier. De twee beginnen net hun eigen bedrijf en bouwen een prototype tot september 2018.
Voorouders en vissers hebben de PET-scanners al behandeld tijdens en na hun proefschrift aan de ETH. "Het was me duidelijk: je kunt hier echt iets verbeteren," zegt Ahnen. Bij de ETH zijn de twee natuurkundigen uit Duitsland precies op de juiste plek.
"De nauwe samenwerking van artsen en deeltjesfysici schept ruimte voor nieuwe ontwikkelingen", legt Fischer uit, eraan toevoegend: "De kennis is er. Hier zwem je in een ecosysteem van experts. "
Brain PET zal naar verwachting in 2021 op de markt komen. Dat is "optimistisch maar realistisch". De timing is belangrijk: op dit moment zijn farmaceutische bedrijven ook van plan nieuwe Alzheimer-geneesmiddelen te introduceren.
Deze moeten worden gebruikt - in overeenstemming met de vroege PET-detectie - om dementie veroorzakende ziekten te bestrijden voordat de hersenstof degradeert. (Ad)