Placebos werken zonder medeweten van de patiënt

Placebo: Mock-behandelingen kunnen ook onbewust werken

12/09/2012

Het lichaam lijkt te slim af te zijn op het onderbewuste niveau, ontdekten onderzoekers van de Harvard Medical School. Als patiënten zich echter niet bewust zijn van een placebo-behandeling, kunnen pijnverlichtende effecten worden waargenomen. Onderzoekers stuurden verborgen signalen die het organisme activeerden.

Onderzoek naar het placebo-effect is al tientallen jaren controversieel. Bovenal wordt natuurlijke geneeskunde verondersteld door de conventionele geneeskunde, de meeste remedies werken alleen omdat de patiënt een genezend of analgetisch effect verwacht. Amerikaanse wetenschappers de „Harvard Medical School“ en andere onderzoeksinstellingen hebben de effecten van placebo veranderd´ik heb meer gekeken. Ze gingen na of een verbale veronderstelling bijvoorbeeld leidt tot het analgetisch effect of dat andere mechanismen een rol spelen.

Onbewuste acceptatie of verbale informatie
Gangbare theorieën over het menselijke placebo-effect zijn gebaseerd op de aanname dat verbale informatie, bewuste waarnemingen of verschillende klassieke conditioneringsstimuli het placebo-effect activeren. In de regel werkt het placebo-effect wanneer een arts eerder heeft aangegeven dat de toegediende remedy helpt.

Een patiënt komt naar de dokter en klaagt over buikpijn. Na een grondig onderzoek kan de arts geen biologische bevindingen en diagnoses stellen van functionele buikpijn. De huisarts geeft de patiënt een pil, die echter geen detecteerbaar actief bestanddeel bevat. Niettemin verlaat de arts de patiënt in de veronderstelling dat het een voorbereiding is op buikpijn. De patiënt voelt minder of geen pijn na het innemen, omdat hij verwacht dat de tablet zal helpen. Echter, steeds meer onderzoek geeft dat aan „het gedrag kan eerder worden veroorzaakt door stimuli buiten de bewuste waarneming“.

Slechts een deel wist niets van de placebo
Om deze veronderstelling te staven, bestudeerden de onderzoekers van de medische faculteit van de universiteit van Harvard signalen en stimuli in termen van verwachtingen tijdens onderzoek. De auteurs schrijven in het wetenschappelijke tijdschrift Proceedings van de National Academy of Sciences, „sommige proefpersonen wisten niet dat ze alleen een schijnbehandeling kregen. Niettemin werkte de placebo“.

De studie omvatte 40 gezonde jonge vrouwen en mannen (24 vrouwen, 16 mannen, gemiddelde leeftijd 23 jaar). Aan het begin van het experiment leerden alle deelnemers om cognitief een specifieke gezichtsuitdrukking op een scherm te associëren met een pijnlijke hitteaanval. Een andere gezichtsuitdrukking was echter pijnloos. Afhankelijk van welke afbeelding werd getoond in de trainingssessie, deed een thermosonde die bevestigd was aan de linker onderarm van de deelnemers meer of minder pijn. Op een schaal van 0 tot 100 moeten proefpersonen noteren hoe ernstig de pijn aan hun arm was.

Onbewuste niveaugestuurde signaalstimuli
In het tweede onderzoek kregen de deelnemers dezelfde verschillende gezichten. De proefpersonen wisten echter niet dat de hitte-irritatie hetzelfde bleef. In het eerste deel van het experiment werden de gezichten elk 100 milliseconden weergegeven. Met deze tijdsperiode konden de proefpersonen de verschillende gezichten op bewust niveau herkennen. In de tweede ronde toonden de onderzoekers de afbeeldingen slechts ongeveer 12 milliseconden elk.

„Geen van de deelnemers kon de gezichten bewust herkennen of onderscheiden“, legde het onderzoeksteam uit. Desalniettemin beoordeelden de proefpersonen de stimulus altijd als pijnlijk wanneer „het beeld dat cognitief geassocieerd is met de onplezierige pijn werd op de voorgrond weergegeven“. Omgekeerd was het beeld zo „aangenaam opgemerkt toen het gezicht uitwaaierde dat geassocieerd was met een onschuldige hitte irritatie“. Dat is gebeurd, „ongeacht of de studiedeelnemers de foto bewust hadden herkend of niet“.

Nieuwe bevindingen over het placebo-effect
Als gevolg hiervan zouden de resultaten kunnen zijn „een hele nieuwe deur naar het begrijpen van de placebo's en de rituelen van de geneeskunde“ studieleider Ted Kaptchuk van de Harvard Medical School. Het nieuw ontdekte mechanisme „werkt geautomatiseerd, snel en is onafhankelijk van bewuste overwegingen en beoordelingen“, vat Kaptchuk samen.

Volgens de wetenschappers zijn de nieuwe bevindingen waardevol voor artsen, patiënten en klinische onderzoeken. "Zonder het te weten, registreert de patiënt blijkbaar ook subtiele berichten die de arts bijvoorbeeld uitzendt", schrijven de auteurs. Zo kan ook worden verklaard waarom zelfs onuitgesproken verwachtingen van de arts ten aanzien van een medicijn of therapie een positief effect kunnen hebben op het effect van de patiënt. (Sb)

Lees over:
Duitse medische vereniging beveelt placebo-gebruik aan
Geloof in een therapie vermindert de pijn
Geloof in het lot helpt om verdriet te overwinnen
Placebo kan uw gevoel voor seksualiteit vergroten
Placebos werken ook zonder misleiding