Zelden zijn antibiotica echt nuttig
19/11/2012
Antibiotica kunnen levens redden, daar is geen sprake van. Het medicijn is ook een van de belangrijkste verworvenheden van de conventionele geneeskunde. Maar door het bijna inflatoire gebruik van antibiotica zijn medicijnen vaak niet langer effectief. „In geval van twijfel, antibiotica voorschrijven“, Lange tijd was het motto van de huisartsen dat. De fondsen helpen bijvoorbeeld helemaal niet met virale infectieziekten. Veel patiënten zijn onzeker en hebben nog steeds een antibioticum nodig om alleen maar in het verkeerde geloof gezond te worden.
Het is een feit dat patiënten lijden aan bijvoorbeeld bacteriële longontsteking of sepsis (bloedvergiftiging), antibiotica kunnen levens redden. Bovendien kunnen antibioticumgeneesmiddelen het ongemak van een infectieziekte veroorzaakt door bacteriën verlichten en het genezingsproces versnellen. Omdat antibiotica als „wondermiddel“ worden ook bekeken door artsen, het geld wordt veel vaker ingenomen dan de medische voordelen die het geeft.
Bacteriën zijn zeer aanpasbaar
In de tussentijd is het rond, maar het aantal regels staat niet in verhouding tot het voordeel. Bij elke toediening worden zogenaamde antibioticaresistenties bedreigd, omdat veel bacteriestammen zeer flexibel zijn. Mutaties maken aanpassingen mogelijk. Het resultaat: de bacteriën zijn vrijwel immuun voor de medicijnen en vormen echte weerstand. Daarna werken de medicijnen niet meer. Als geïnfecteerde resistente bacteriën doorgeven aan anderen, verspreiden ze zich. Er zijn bedreigingen van epidemieën door antibioticaresistente bacteriën.
De voorzitter van de Duitse Vereniging voor Algemene Geneeskunde en Huisartsgeneeskunde, Prof. Dr. med. Ferdinand Gerlach benadrukte: „Ons doel moet zijn om antibiotica zo specifiek mogelijk en zo min mogelijk en zo vaak als nodig te gebruiken. Het beroep is niet alleen gericht op de artsen maar ook op de patiënten. Omdat veel patiënten antibiotica van de arts nodig hebben omdat ze denken dat ze sneller beter zullen worden. Dit wordt ook bevestigd door professor Markus Dettenkofer van het Institute for Environmental Medicine and Hospital Hygiene in het Universitair Ziekenhuis Freiburg / Breisgau. Er zijn de patiënten, „Vaak zijn er ouders die hun kinderen om een antibioticum vragen of om werknemers die snel opnieuw operationeel willen zijn. Omdat de arts dan zichzelf onder druk zet, is de voorbereiding vaak te vroeg en onnodig voorgeschreven, hoewel de arts weet dat op de lange duur onnodig gebruikte antibiotica gevaarlijk zijn, niet alleen voor de patiënt, maar ook voor de hele samenleving.
Patiënten weten niet genoeg over mogelijke gevolgen
„Veel patiënten denken dat het de beste methode is om een antibioticum te nemen“, meldt Dr. Carsten Matthias, huisarts uit Hamburg. Velen weten ook te weinig over de mogelijke gevolgen en bijwerkingen. De medicijnen in schimmels of virussen zonder enig werkingsmechanisme. Om echter specifiek te kunnen onderscheiden of de ziekte werd veroorzaakt door een virus of bacterie, moest de huisarts een speekselmonster of een urinetest doen en laboratoriumonderzoek doen. Een dergelijke diagnose duurt echter enkele dagen en staat meestal niet in verhouding tot de infectie. Ook willen patiënten vaak niet zo lang wachten of lijkt de inspanning te hoog voor de arts. Daarom zijn artsen, behalve druk van patiënten, geneigd om een antibioticum voor te schrijven.
Antibioticum bij griep ineffectief
Helmut Schröder van het Wetenschappelijk Instituut van de AOK in Berlijn benadrukt: "Een klassieke griep wordt meestal veroorzaakt door virussen". Evaluaties van de ziekteverzekering hebben echter aangetoond dat met toenemende aantallen virale infecties in de winter het antibioticumgebruik toeneemt, hoewel deze middelen helemaal niet helpen bij een griep. Maar Schröder wil niet verkeerd worden begrepen: "Zonder enige twijfel moeten antibiotica worden gebruikt voor longontsteking, voor verdenking op de ziekte van Lyme na een tekenbeet en voor urineweginfecties." Het gebruik van antibiotica kan echter nuttig zijn als een bacteriële ontsteking aan de griep wordt toegevoegd. Omdat het lichaam sterk verzwakt is in een infectie, zodat bacteriën gemakkelijk het organisme binnen kunnen dringen.
Verschillende werkingsmechanismen van antibiotica
Antibiotica zijn niet alleen antibiotica. De samenstelling van de geneesmiddelen remt ofwel de groei van de bacteriën ofwel doodt ze volledig. Terwijl sommige actieve stoffen specifiek specifieke bacteriestammen bestrijden, hebben breedspectrumantibiotica zoals penicilline of tetracycline hetzelfde effect tegen verschillende soorten bacteriën. Als pathogenen kunnen worden gelokaliseerd, kunnen ze ook doelgericht worden behandeld. Als er geen bewijs voor de ziekteverwekker kan worden gegeven, omdat er een noodsituatie bestaat, hebben therapieën op proefbasis de voorkeur. "Men zal eerst een breed-spectrum antibioticum gebruiken en een parallelle diagnose uitvoeren in het laboratorium", legt de arts uit. Als de resultaten van het laboratorium of suggereert de vorige antibiotische therapie niet, dus de behandeling is aangepast.
Antibiotica zijn niet altijd nuttig voor bacteriële infecties
Niet elke bacteriële infectie moet met antibiotica worden behandeld. Veel otolaryngologen hebben hun behandeling voor middenoorontsteking veranderd. Omdat met een acuut otitis media het verloop van de ziekte erg vergelijkbaar is met en zonder antibiotica. "We bevelen daarom de volgende strategie aan: Vier van de vijf kinderen hebben na 24 uur geen pijn meer als ze pijnstillers zoals sappen krijgen“, zegt Schröder. Heel belangrijk is de fysieke bescherming van de patiënt en de garantie van voldoende toevoer van vloeistof. Als de symptomen langer dan twee of drie dagen aanhouden, moet een arts worden geraadpleegd. Dit bepaalt vervolgens of antibiotische therapie geschikt is. Home remedies voor middenoorinfecties kunnen ook ondersteunend zijn. Vooral kinderen krijgen te vaak antibiotica.
Het is vrijdagmiddag en alle artsen zijn al gesloten, maar het kind huilt van oorpijn. In de spoedeisende hulp geven artsen op zijn best een antibioticavoorschrift, dat na 48 uur kan worden gebruikt als de symptomen aanhouden. Op deze manier voelen de ouders zich gerustgesteld. "In de meeste gevallen wordt het recept niet gebruikt omdat de pijn weg is, zelfs zonder antibiotica.
Antibiotica hebben talrijke bijwerkingen
Wat velen niet weten: Elke antibiotische medicamenteuze behandeling heeft gevolgen voor het lichaam. "Antibiotica hebben tal van bijwerkingen zoals misselijkheid, diarree of braken", zegt Gerlach. Sommige patiënten hebben ook een allergische reactie. Bovendien is de darmflora ernstig verstoord, zoals blijkt uit een recente studie van Stanford University (Palo Alto, Californië). Daarom adviseren naturopaten en natuurgeneeskundig georiënteerde artsen na een antibioticatherapie een colonreiniging om de darmflora te herbouwen.
Het is nu onomstreden dat bacteriën zich na korte tijd leren aanpassen. Ze vormen afweermechanismen of veranderen hun genetische materiaal duurzaam. Daarom moeten de fondsen worden genomen tot het einde niet worden stopgezet wanneer de gezondheidstoestand is verbeterd.
Niet alleen latere therapieën worden moeilijker gemaakt. Zuigelingen, patiënten met een verzwakt immuunsysteem of gehospitaliseerde patiënten kunnen worden blootgesteld aan een acuut dodelijk gevaar. Als patiënten ernstig gewond zijn of grote operaties plaatsvinden, is er altijd een risico op bacteriële infectie of sepsis. Om deze reden worden risicopatiënten altijd onderzocht op ziektekiemen voordat ze in het ziekenhuis worden opgenomen. (Sb)
Lees over:
Antibioticum veroorzaakt zelfmoord van de bacteriën
Kinderen krijgen te vaak antibiotica
Natuurgeneeswijze: met koriander tegen bacteriën
Afbeelding: Rainer Sturm