Vermijd doorligwonden tijdens de zorg

Bedlegerige patiënten ontwikkelen vaak een drukpijn
Blijf oudere, afhankelijke personen liggen of lange zitten in een positie, is er een risico op decubitus veroorzaakt door de aanhoudende druk van buitenaf op de huid, het Instituut voor Kwaliteit en Efficiëntie in Gezondheid verslagen (IQWiG) in zijn patiëntinformatie portal. Als patiënten moeten om stil te zitten of liggen langer, is het daarom noodzakelijk om de meest kwetsbare delen van het lichaam te verlichten, zelfs als de betrokkene blijven hangen voor een paar dagen in de functie. Regelmatig innemen en draaien van de vorming van decubitus (doorligwonden) worden vermeden.

De meeste mensen bewegen zich voortdurend terwijl ze zitten of liggen, maar zeer zwakke, verlamde of bewusteloze patiënten blijven soms gedurende lange tijd onbeweeglijk of onbeweeglijk in een positie zitten, volgens de IQWiG. Dit leidt tot een aanzienlijk verhoogd risico op decubitus. Daarom moet ervoor worden gezorgd dat de betrokken persoon regelmatig regelmatige posities inneemt. Ook speciale zit- of ligvlakken kunnen de druk enigszins opvangen, meldt de IQWiG. Gebruik bijvoorbeeld een speciale matras of een drukverlichtend kussen. Bovendien moeten regelmatig kritieke zones op het lichaam van de betreffende persoon worden gecontroleerd, zodat de eerste tekenen van een decubitus snel kunnen reageren.

Open wonden als gevolg van aanhoudende druk
Decubitus, als open wonden veroorzaakt door langdurige druk op de huid, komt bijna altijd voor op plaatsen waar botten direct onder de huid liggen, meldt de IQWiG. Ze worden bijvoorbeeld steeds vaker aangetroffen op het stuitbeen, op de hielen, heupen, schouderbladen, enkels, ellebogen, oren en achterkant van het hoofd. Als het lichaamsgewicht tijdens het liggen of zitten constant op deze gebieden drukt, kan de huid niet langer voldoende van bloed worden voorzien en worden voorzien van zuurstof en voedingsstoffen. Dit maakt ze dunner en begint in het ergste geval te sterven, volgens de IQWiG-mededeling. Het resultaat is open wonden die zeer pijnlijk kunnen zijn en vaak moeilijk te genezen zijn.

Regelmatige positieveranderingen moeten tijdens de zorg dringend worden opgevolgd om de ontwikkeling van decubitus te voorkomen. (Afbeelding: Gina Sanders / fotolia.com)

Diabetes is een risicofactor
Volgens de experts lopen mensen met verlamming een groot risico omdat ze vaak helemaal geen druk voelen en geen pijn hebben in de aangetaste lichaamsdelen. Ook hebben patiënten die al jaren diabetes hebben soms een beperkte pijnsensatie, dus merken ze niet wanneer een baan te lang wordt gestrest, "meldt de IQWiG. Tegelijkertijd kan diabetes leiden tot verstoringen van de bloedcirculatie. Dergelijke stoornissen in de bloedsomloop, zoals bijvoorbeeld door veranderde, vernauwde bloedvaten (atherosclerose), versterken volgens de experts, het onderaanbod van een door druk belaste huid. Een andere risicofactor is ondervoeding, omdat mensen die weinig flab hebben en weinig eten en drinken, een dunnere, minder goed doordrenkte en minder resistente huid hebben. Last but not least, de ontwikkeling van decubituszweren heeft de voorkeur als de huid urenlang wordt blootgesteld aan urine, uitwerpselen of zweet.

Regelmatige controles van het uiterlijk van de huid vereist
Volgens de IQWiG kunnen patiënten soms zelf de controle over de huid nemen. Een spiegel is hier een goed hulpmiddel. Mensen die echter niet zelfstandig kunnen draaien, maar op de hulp van anderen vertrouwen, ook omdat de kwetsbaarste plaatsen zich op de rug van het lichaam bevinden. Hoewel niet elke wond of huidverwonding zich ontwikkelt tot een decubitus, is voorzichtigheid geboden met het oog op de aanstaande complicaties. Om de ernst van een decubitus te beoordelen, zijn verpleegkundigen, artsen en artsen meestal gebaseerd op een indeling in vier verschillende stadia, volgens de IQWiG. In de eerste fase is de huid slechts enigszins roodachtig en oververhit. In de tweede fase is oppervlakkige schade, bijvoorbeeld in de vorm van een blaar of afschuring, evident. In de derde fase worden alle huidlagen vernietigd en is er een diepe wond die de spierlagen kan bereiken. De vierde fase wordt gekenmerkt door uitgebreide vernietiging van het weefsel met bijbehorende necrose, waarbij schade ook spieren en botten kan omvatten. (Fp)