Genetica gedecodeerd door plagen

Genoom van middeleeuwse pestbacteriën gedecodeerd

10/13/2011

Na de onderzoekers aan de Universiteit van Tübingen samen gerapporteerd met Canadese collega's in augustus tot en met de pest bacterie, die verantwoordelijk was voor de verspreiding van de dodelijke ziekte in Midden-Europa in de 14e eeuw hebben geïdentificeerd ze is nu om het genoom van Yersinia pestis bacterie ontcijferen geslaagd.

In de Middeleeuwen is de bacterie Yersinia pestis al enige tijd de waarschijnlijke oorzaak van de pest. De onderzoekers van de Universiteit van Tübingen hadden dit vermoeden al in augustus bevestigd als onderdeel van een uitgebreid onderzoek. Nu zijn ze erin geslaagd het genoom van de pestbacterie te ontcijferen. In dit geval verschilt de Yersinia pestis-bacterie slechts op enkele plaatsen van de pestpathogenen die tegenwoordig nog steeds voorkomen, rapporteert Prof. Dr. med. Johannes Krause van de universiteit van Tübingen en collega's in de huidige uitgave van het vakblad „natuur“.

De moeder van alle plagen
Volgens de onderzoekers was Yersinia pestis „om zo te zeggen, de moeder van alle hedendaagse Pesterreger“ en daar ook verantwoordelijk voor „Zwarte dood“ bekende pestepidemie in de 14e eeuw in Midden-Europa, waar volgens verschillende wetenschappelijke gegevens tussen 25 en 50 procent van de Europese bevolking stierf. Prof. Dr. Johannes Krause van de Universiteit van Tübingen en collega's hebben nu het bacteriële erfgoed van de pathogenen en in het tijdschrift gedecodeerd „natuur“ gepresenteerd. De onderzoekers ontdekten dat het genoom van de Yersinia pestis-bacterie verbazingwekkend veel lijkt op de nog steeds bestaande pestbacteriën. Slechts op twaalf locaties verschilt het genoom van de bacteriën uit de middeleeuwen van de meest voorkomende pathogenen op de volgende dag. Volgens de experts is het feit dat de pest zo'n fatale epidemie veroorzaakte pas in de 14e eeuw te wijten aan het feit dat de ziekteverwekkers voor het eerst verschijnen „noch de mens noch zijn immuunsysteem om ermee om te gaan“ wist. In de loop van de ziekte, is echter een groot deel van de mensen die het meest gevoelig zijn voor de pathogeen waren, stierven en de overlevenden had waarschijnlijk een veerkrachtiger immuunsysteem, de verklaringen van de onderzoekers voor de afwezigheid van nieuwe uitbraken van de pest. Bovendien had de bevolking later beter voorbereid door een betere hygiëne en de invoering van quarantaine voor de patiënten en riep ossuaria tegen de verspreiding van de pest.

De uiteindelijke detectie van Yersinia pestis als de oorzaak van de pest in de Middeleeuwen, de onderzoekers van de Universiteit van Tübingen in augustus nadat ze waren genetisch geanalyseerd samen met de Canadese en Britse collega's meer dan 100 skeletten uit een Londense pest begraafplaats en op zoek naar sporen van de ziekteverwekker. De sequentiebepaling van minder dan een procent van het genoom van de ziekteverwekker voldoende ondubbelzinnig bewijs benadrukt Prof. te voorzien Johannes Krause publiceerde de resultaten in het Amerikaanse vakblad „Proceedings van de National Academy of Sciences“ (PNAS). Al na de eerste onderzoeken die Krause heeft uitgelegd, wijst er veel op, „dat tenminste een deel van de genetische informatie van de plaagorganismen de laatste 600 jaar nauwelijks is veranderd“.

Pest in de middeleeuwen eiste 25 miljoen levens op
De pestepidemie tussen 1347 en 1353 was tot nu toe de grootste epidemie in Europa en claimde ongeveer 25 miljoen levens. Volgens eerdere bevindingen verspreidde de infectieziekte zich aanvankelijk in Azië en kwam van hieruit met de ratten aan boord van schepen naar Europa. Vooral in steden als Keulen, Hamburg en Bremen van de Zwarte Dood in Duitsland woedt met fatale gevolgen, met de ziekteverwekkers snel kunnen verspreiden als gevolg van slechte hygiëne en de relatief hoge bevolkingsdichtheid. Echter, is nog steeds niet helemaal duidelijk tart het uitgebreide onderzoek waarom de pest in de 14e eeuw zo verspreidde zich snel, terwijl de huidige plaag ziekteverwekkers verspreiden veel langzamer bij het ontbreken van sanitaire voorzieningen en de afwezigheid van medische zorg. De cijfers van de World Health Organization WHO, vandaag sterven elk jaar ongeveer 100 tot 200 mensen over de hele wereld van de pest, tot 3.000 ziekten worden jaarlijks geregistreerd, met een groot deel van de pest infecties kunnen worden waargenomen in ontwikkelingslanden. Met de infectienummers uit de Middeleeuwen zijn deze aantallen niet vergelijkbaar. (Fp)

Lees over:
Triggerende pestbacteriën geïdentificeerd
Konijnenpest in Nedersaksen

Fotocredits: Cornelia Menichelli
Afbeelding: Atlas of World History, Roger Zenner, Creative Commons door / sa / de