Winkelverslaving zet mensen aan het vernielen

Morbide koopgedrag met ernstige gevolgen

2012/11/21

Winkelverslaving of ziekelijk koopgedrag is een wijdverbreid fenomeen onder de volwassen bevolking in Duitsland. Zonder therapeutische hulp kunnen veel van de shopaholics zichzelf niet bevrijden van hun dwangmatig consumptiegedrag, en ze worden geconfronteerd met aanzienlijke psychologische, sociale en financiële problemen, meldt Dr. med. Dr. phil. Astrid Müller van de afdeling psychosomatiek en psychotherapie aan de Hannover Medical School (MHH) in een patiënteninformatie voor kopers.

Volgens deskundigen zijn tussen de vijf en acht procent van de volwassenen in Duitsland extreem bedreigd. Ze neigen naar irrationele aankopen, waarbij niet het bezit van goederen, maar de aankoop zelf op de voorgrond staat. Dankzij handig winkelen op internet kunnen getroffenen nu 24 uur per dag hun winkelverslaving van huis uit stillen, waardoor OCD veel moeilijker te besturen is. Om de shopaholic te helpen, biedt de MHH-psycholoog groepstherapie aan. In deze is de „Dysfunctionele gedachten, gevoelens en gedrag herkennen en wijzigen die de aankoopaanvallen activeren en ondersteunen“ evenals het vermijden van de aankoopaanvallen en de „Bepaal een redelijk koopgedrag“ worden onderwezen.

Kopen van verslaving vaak veroorzaakt door stressvolle situaties en gevoelens
Winkelverslaving wordt gekenmerkt door een ontspoord koopgedrag waarin goederen worden gekocht in het kader van reguliere aankopen zonder redelijke motivatie. De besteding van de uitgaven wordt vaak veroorzaakt door negatieve gevoelens en de noodzaak om af te leiden van problemen. Zo gerapporteerd „Wereld online“ door een vrouwelijke patiënt die, na de dood van haar echtgenoot door een hersentumor in 1984, voor het eerst verslaafd raakte aan het kopen. Als 29-jarige weduwe moesten de patiënten twee kleine kinderen opvoeden en wilden ze alle kanten laten zien dat zij en de kinderen nog steeds gezond zijn. Zo dure kleding voor de dochters en zichzelf werd gekocht, vrienden kregen genereuze geschenken en de patiënt ervoer bij het kopen van dingen ronduit geluk.

Kopers bezwijken voor het winkelen
De aankoop was een nauwelijks begrijpelijke dronkenschap voor buitenstaanders vergelijkbaar met een reis naar drugs, meldde de betrokkene. Haar koopverslaving had haar twee jaar na het overlijden van haar man voor de rechter gebracht, waar ze moest antwoorden op fraude. Uiteindelijk werd ze overgeplaatst naar de forensische psychiatrie, waar niemand haar kon helpen, en ze viel opnieuw in haar irrationele koopgedrag op gratis pauzes. Aan het einde van een dergelijk lijden zijn vaak sociale isolatie, economische ondergang en belangrijke psychische problemen. Tijdens de aankoopaanvallen blusten shopaholics de mogelijke negatieve consequenties van hun gedrag volledig af, zoals schulden, relatieproblemen na depressie en angsten. Ze bezwijken onder hun innerlijke kooplust en tijdens de overname is er een tijdelijke verbetering in de stemming. Dit gevoel lijkt op drugs maar is van korte duur.

Schuld, spijt en schaamte na het winkelen
Na aankoop of bij aflevering van goederen op koopverslaafden gezet „meestal wroeging en schuldgevoelens“, meldt de MHH-expert, Astrid Müller. Dus de gekochte goederen zouden vervolgens „verborgen, verborgen, verontschuldigd, vaak nooit uitgepakt of opgepot.“ Volgens de MHH-psycholoog zijn alle bedreigd consumentisme alle mensen die herhaaldelijk dingen verwerven die niet nodig zijn. Bovendien hebben veel van de patiënten een laag zelfbeeld en lijden ze meer en meer aan andere psychische aandoeningen, zoals depressie of angststoornissen, meldt de expert. Anders hebben de patiënten echter nauwelijks iets gemeen. De koopverslaving moest worden waargenomen bij de armen en de rijken, bij postdoctorale en educatieve afgestudeerden, bij getraumatiseerde personen maar ook bij personen met onschadelijke biografieën. De commerciële verslaving is officieel niet geclassificeerd als verslaving, maar als obsessief-compulsieve stoornis, omdat volgens de Internationale Classificatie van Ziekten (ICD-10) alleen de afhankelijkheid van een stof wordt erkend als een verslaving, maar niet de gedragsverslaving.

Gedragstherapie als uitweg voor shopaholics
Een beproefde effectieve behandelingsaanpak is de gedragstherapie van het kopen van verslaving, zoals met succes getest in het Universitair Ziekenhuis Erlangen onder leiding van Astrid Müller een paar jaar geleden en vandaag ook beoefend op de MHH in Hannover. Het doel is dat patiënten hun verslaving leren overwinnen tijdens twaalf groepssessies van 90 minuten. De verwerving van vervangende werkgelegenheid is net zo goed een deel van de therapie als een adequaat aangepast geldbeheer of het omgaan met problemen met het zelfbeeld. Veel patiënten vinden ook ondersteuning in een steungroep waar ze met andere kopers kunnen praten over hun problemen. (Fp)

Afbeelding: gnubier / Pixelio.de