Nieuwe test voor patiënten met waak-coma

Hersenonderzoekers ontwikkelen testen met onlogische vragen voor patiënten met waak-coma

08/02/2013

Sommige comapatiënten vertonen abnormale hersenactiviteit wanneer onlogische zinnen voorgelezen worden. De neuropsychologen van Bielefeld kwamen erachter. Hun onderzoek toonde aan dat de meeste van deze patiënten na drie tot vijf jaar uit de coma ontwaakten. De onderzoekers hadden een belangrijke indicator kunnen bedenken voor het latere ontwaken. 14 van de 15 waxcoma-patiënten wier hersenen reageren op zinnen als „Paul drinkt zijn koffie met suiker en sokken“ vertoonde een reactie, werd later wakker.

Een proef met onlogische zinnen triggert de hersenreactie bij sommige vegetatieve patiënten
„De patiënt met deze meetcurve werd later wakker“, legt Inga Steppacher uit aan het persbureau „dpa-infocom“, terwijl ze een grafiek toont. „We noemen dat 'de mentale ha'.“ Het diagram toont een duidelijke uitslag die de reactie van de patiënt op een onlogische zin laat zien. De veranderde hersengolven worden gekenmerkt door onzinzinnen „Klaus eet vandaag pasta met tomaten en brokken“ geactiveerd. De neuropsycholoog analyseerde meer dan 100 van dergelijke diagrammen om uitspraken te doen over de kansen op herstel van patiënten met het zogenaamde apallic syndroom. De hersenactiviteit is gebaseerd op een mechanisme in het menselijk brein, waarna het in grote opwinding raakt als zinnen onlogisch worden beëindigd. Omdat het brein altijd naar een logische betekenis zoekt. Als het het niet vindt, reageert het met meetbare huiduitslag. Zoals de resultaten van Steppacher laten zien, de werken „zoektocht naar betekenis“ zelfs bij sommige wascoma-patiënten. Hoewel ze niets van hun omgeving lijken op te merken, reageren hun hersenen op onlogische zinnen.

Gedurende tien jaar hadden artsen in de revalidatieklinieken Schmieder in Allensbach bij de patiënt aan het Bodenmeer verschillende geluiden, teksten en ook onzinnige zinnen gespeeld en tegelijkertijd de hersenactiviteit van de vrouwen en mannen vastgelegd. „Een enorme hoeveelheid gegevens die nog niet is geëvalueerd in termen van het feit of bepaalde hersengolvenresponsen kunnen worden gekoppeld aan de waarschijnlijkheid van herontwaken“, meldde de neuropsycholoog. In de volgende stap onderzocht Steppacher welke patiënten weer bij bewustzijn kwamen nadat ze uit de kliniek waren vrijgelaten. Vervolgens analyseerde ze hoe ze hadden gereageerd op klanken als klappen in de handen of kloppen, op de tekst en uiteindelijk op de onlogische zinnen. Alleen uit de gegevens van de onzinzinnen konden aanwijzingen worden afgeleid over mogelijke kansen op herstel. Meer dan 80 procent van de patiënten met wakkere coma, wier hersenen reageerden op de onlogische zinnen, kwamen later weer bij bewustzijn.

Reactie van de hersenen op onlogische zinnen verhoogt de kansen op genezing van beginnende comapatiënten?
Steppacher evalueerde de ziektegeschiedenis van 87 patiënten, van wie er 30 minstens een minimum aan communicatievaardigheden herstelden. Vijftien van de zevenentachtig comapatiënten hadden op de onlogische zinnen gereageerd. 14 van hen werden later wakker. Hoewel enkele van de andere 72 patiënten ook weer bij bewustzijn kwamen en niet op de onzinuitdrukkingen hadden gereageerd, maar met slechts 16 gevallen significant minder dan in de groep met een hersenreactie.

„We hebben een goede indicator gevonden voor de waarschijnlijkheid dat we hier wakker worden. Dit is een mijlpaal in het onderzoek naar wake-coma.“ verklaarde professor Johanna Kißler, die toezicht hield op het onderzoek, aan het persbureau. De hersenreactie betekent echter niet dat de patiënten de inhoud van de zinnen begrepen. Hun hersenen zijn echter zeer waarschijnlijk, ondanks de wakkere humor, in staat om de taal te verwerken die de andere patiënten niet hadden, zei Steppacher. „Verschillende hersenstructuren moeten samenwerken voor deze reactie. We vermoeden dat dit de sleutel is tot ontwaken: dat terwijl de hersenen momenteel zwaar worden beschadigd door een verkeersongeval of een beroerte, bepaalde gebieden correct blijven werken.“

Langere revalidatiefase voor patiënten met waak-coma
Armin Nentwig, voorzitter van de Duitse vereniging Wachkoma „Skull brain-patiënten in nood“ heeft patiënten geholpen en hun situatie verbeterd gedurende meer dan 20 jaar. „Dat hebben we altijd al gezegd: kijk goed hoe patiënten reageren. Maar het moet gewoon meetbaar en wetenschappelijk verifieerbaar zijn voordat het de aandacht krijgt“, Nentwig becommentarieerde het resultaat van de studie aan het persbureau. Zij is een „Stap in de goede richting“.

„Maar er is nog veel meer te doen. We weten te weinig over deze ziekte, die steeds belangrijker wordt“, legde Nentwig uit. Zijn zoon viel in 1988 na een ski-ongeluk in de wake-coma. Hij stierf na zes maanden. Naar zijn mening was dat zo „belangrijk dat dergelijke resultaten ertoe leiden dat de actieve revalidatiefase wordt verlengd“. Patiënten zouden vaak te snel en in de zorg worden ontslagen „gedeporteerd“ zullen.

Maar zoals de studie van de hersenonderzoekers in Bielefeld aantoont, bestaat zelfs na enkele jaren de kans om weer tot leven te komen. „We hebben gezien dat van de patiënten die herstelden, bijna de helft pas na drie tot vijf jaar wakker werd“, zei Steppacher. Verdere onderzoeken zijn gepland. Het doel is om te testen hoe bewuste comapatiënten reageren wanneer de onlogische zinnen worden uitgesproken door hun eigen moeder, bijvoorbeeld, en gevoelens worden toegevoegd.

Waarom vallen mensen in de vegetatieve toestand??
Elk jaar vallen ongeveer 3.000 mensen in vegetatieve staat. Triggers zijn hersenletsel veroorzaakt door auto-ongelukken, hersenbloeding als gevolg van een burst-vat of hartstilstand met langdurig zuurstofgebrek van de hersenen.

De blessure kan van invloed zijn op verschillende gebieden. Hoewel in sommige gevallen de buitenste hersenschors, het zogenaamde cerebrum, gewond is, wat verantwoordelijk is voor de verwerking van stimuli en perceptie, kan bij andere patiënten de middenhersenen het beschadigde gebied zijn. De middenhersenen bevinden zich onder de grote hersenen en hebben belangrijke gebieden voor stimulusoverdracht. Schade aan de hersenstam, het oudste deel van de hersenen, kan er ook voor zorgen dat patiënten in de beginnende coma vallen. Met behulp van speciale gedragstests kunnen artsen en hersenonderzoekers achterhalen of de persoon zich nog steeds bewust is van iets of dat er een reactie is op de omgeving. Wake-comapatiënten die weer bij bewustzijn komen, hebben vaak hun hele leven hulp nodig. (Ag)

Afbeelding: Michael Bührke