Angsten en stress triggeren tandenknarsen

Zich angstig, stressvol en bezorgd om het leven voelen: een op de vijf lijdt aan tandenknarsen

19/09/2012

Recent onderzoek heeft aangetoond dat in Duitsland elke vijfde persoon lijdt aan permanente tandenknarsen. Het glazuur, Kiefermuskeln- en gewrichten zijn soms ernstig beschadigd. Niet zelden, patiënten als gevolg van tinnitus, wazig zien of rugpijn. Artsen gaan ervan uit dat stress en mentale stress een grote rol spelen bij het ontwikkelen van tandenknarsen.

In dit land lijdt één op de vijf aan het chronisch knarsen van tanden. De gevolgen zijn meestal schade aan temporomandibulaire gewrichten en tanden. De meeste patiënten malen 's nachts met tanden of in alledaagse of stressvolle dagelijkse situaties. Elke seconde heeft Duits deze gewoonte minstens een of meerdere keren in het leven meegemaakt, zoals gemeld door de Federal Dental Association (BZÄK) in Berlijn. In de meeste gevallen stopt het knarsen na een bepaalde tijd vanzelf. "Echter, met een vijfde komt het tot een blijvend klemmen of wrijven van de tanden van de boven- en onderkaak met problematische gevolgen," zegt BZÄK vicepresident Prof. Dr. med. Dietmar Oesterreich. In de medische gemeenschap wordt het fenomeen ook bruxisme genoemd.

Het knarsen van de tanden veroorzaakt ernstig tandongemak en rugklachten
Tandenknarsen is niet alleen onaangenaam voor de gehooromgeving. Omdat de bijtkracht van een persoon erg sterk is, worden massieve tanden vrijgegeven wanneer de tanden knarsen. Email is vaak zwaar beschadigd, hoewel glazuur de meest resistente stof in het menselijk lichaam is. Tandartsen herkennen het kraken van veranderingen in de tanden. Deze hebben bijvoorbeeld glad gepolijste oppervlakken en spaanders of scheuren. In slechte gevallen kunnen de tanden losraken, ernstig worden geschaafd en de tandzenuw wordt dan alleen bedekt door een zeer dunne laag. "Door te drukken en te knarsen, worden de kauwspieren ook zwaar belast, overbelast en kunnen ze punctuele of diffuse pijn veroorzaken", legt Dr. med uit. Oliver Ahlers van de Duitse Vereniging voor Functionele Diagnostiek en Therapie. Patiënten ervaren vaak pijn in de temporomandibulaire gewrichten. Niet zelden komt het ook voor hoofdpijn, nekpijn, schouderpijn, rugpijn en pijn in de bekkenspieren. In sommige gevallen hebben artsen ook extra oorruis en problemen met het zien kunnen waarnemen.

Stress en psyche zijn vaak belast
De oorzaken van tandenknarsen zijn heel verschillend. In veel gevallen hebben de patiënten last van stress, dus artsen spreken ook van een psychosomatische ziekte, legt de tandarts Oostenrijk uit. Psychotherapeuten vermoeden dat causaal onderdrukte emoties, angsten, alledaagse zorgen of slechte gebeurtenissen zoals de dood van een naaste persoon zijn. "Stress en zorgen maken mensen met tandenknarsen overbodig," meldt Tobias Weinmann, een gedragstherapeut uit Hannover. "De crunch is een soort afvoerklep voor bewuste of onbewuste gevoelens".

Ook organische oorzaken zijn mogelijk
Naast de psychologische of emotionele belasting kunnen triggers en organische problemen een oorzaak zijn. Valse tanden, onjuiste kronen, vullingen en andere orthopedische redenen kunnen leiden tot bruxisme. Velen weten het echter niet, omdat het knarsen vaak onbewust is. Daarom is een vroege diagnose moeilijk. "'S Nachts komt het knarsen vaak alleen voor bij de bedbuurman", zegt Hans-Jürgen Korn van de Duitse Vereniging voor Biofeedback.

Tandspalk kan alleen symptomatisch helpen
Meestal stellen tandartsen een diagnose van de aandoening. De standaardtherapie is een dentale spalk die de aangedane persoon meestal 's nachts moet dragen. Deze therapie heeft echter alleen tot doel "het verlies van andere harde-tandstoffen te stoppen", zegt Ahlers. Een "Aufbissbehelfe zonder aangepaste Zahnkontakte" is bedoeld om patiënten te helpen wanneer tandenknarsend op een onverwacht obstakel gebeuren. Hierdoor komen de boven- en onderkaak uit elkaar. Een zogenaamde occlusale spalk kan bovendien een kaakpositie instellen. Het doel is om de onderkaak te stabiliseren en de kauwspieren te ontlasten.

Naast mechanische therapie is het belangrijk om de trigger te vinden. Maar de tandarts kan dat niet doen. De tandartsen kunnen alleen de acute symptomen verlichten. "Maar de tandarts haalt de stress niet uit de patiënt", benadrukt Oesterreich. "Hulp kan ontspanningsoefeningen zoals autogene training, yoga of Tai Chi", zegt Weinmann. In sommige gevallen kan psychotherapie ook helpen bij de behandeling van angststoornissen.

Wees alert op crunching met biofeedback
Een andere vorm van therapie is biofeedback. Daarbij worden de patiënten zich bewust van het knarsen en persen. Een sensor meet de spierspanning die op de kauwspieren wordt uitgeoefend. "Als het niet alleen om korte slokjes gaat, worden ze door een waarschuwingstoon aan de betrokkene gemeld", legt Korn uit. Dit kan 'de eigen lichaamsbeleving versterken om beter op te merken in welke situaties men reageert op stress met een spanning.' Korn pleit ook voor ontspanningsoefeningen, zodat de gestresste leren om de kaak los te maken. Een oefening: de kiezen mogen elkaar niet raken. De mond is gesloten en de punt van de tong blijft achter de boventanden. Het is belangrijk om het dagelijks leven steeds opnieuw te controleren, of de beschreven houding van de kaak is geplaatst. (Sb)

Lees over:
Stress: een op de tien maalt met hun tanden
Whiter Teeth by Whitener Tandpasta?
Bisfenol A in tandvullingen
Mondspoelingen maken interdentale ruimtes schoon