Dierproeven zijn in de toekomst overbodig?

Forschungsverbund is op zoek naar alternatieven voor dierproeven

2015/08/01

Dierproeven zijn nog steeds een van de duistere kanten van modern medisch onderzoek. Miljoenen dieren wereldwijd worden voor experimentele doeleinden blootgesteld aan ernstig lijden. Het onderzoeksnetwerk „BB3R“, waarin (BfR) hebben zich aangesloten bij, onder andere, de Vrije Universiteit (FU) van Berlijn, de Technische Universiteit (TU) Berlijn, Charité University Medicine, de Universiteit van Potsdam en de Federal Institute for Risk Assessment, dus op zoek naar alternatieven voor dierproeven en heeft eerste Resultaten gepresenteerd.

Dat is de reden waarom, bijvoorbeeld kunstmatig teruggevonden in de toekomst, de menselijke huidcellen als ze worden momenteel getest in het onderzoeksnetwerk, worden gebruikt voor huidkanker onderzoek en dus volledig vervangen van dierproeven in naakt muizen zoals zij voorheen gebruikelijk was, meldt de Universiteit van Berlijn. De effecten van cosmetica en chemicaliën kunnen ook worden getest op basis van kunstmatige huidcellen zonder dierproeven, verklaart de farmacoloog Monika Schäfer-Korting, vice-president van Freie Universität Berlin (FU).

Vermindering van dierproeven
De kritiek op dierproeven verwijst niet alleen naar ethisch-morele bezwaren, maar drukt ook veel vraagtekens bij de validiteit van dierproeven. Omdat ondanks veel overeenkomsten er duidelijke verschillen zijn tussen het menselijk organisme en de gebruikte dieren. De resultaten zijn lang niet altijd overdraagbaar. Niettemin verliezen miljoenen gewervelde dieren per jaar in Duitsland alleen hun leven voor experimentele doeleinden. Het onderzoeksnetwerk „BBr3“ heeft zich daarom tot doel gesteld alternatieve methoden voor dierproeven te ontwikkelen. „Het staat BBvoor de regio Berlijn-Brandenburg, de afkorting 3Rvoor het verminderen, verfijnen en vervangen van dierproeven“, meldde de FU Berlijn.

Verbod op dierproeven in de cosmetische industrie
Het BBR3-onderzoeksproject wordt gefinancierd door het federale ministerie van Onderwijs en Onderzoek. Monika Schäfer-Korting heeft hierover gereageerd „Focus online“, dat met politieke druk en vooral het beschikbaar stellen van financiële middelen voor onderzoek, het afzien van vele dierproeven mogelijk is. Als voorbeeld van de politieke druk noemt de deskundige het verbod op dierproeven voor de cosmetica-industrie, dat sinds 2013 in alle EU-landen van kracht is. In de tussentijd zijn er alternatieve methoden beschikbaar die dierproeven overbodig maken. In andere gebieden is de farmaceutische industrie echter nog lang niet klaar om serieus te overwegen om dierproeven te laten vallen.

Farmaceutisch onderzoek blijft afhankelijk van dierproeven
Ondanks de bekende zwakke punten van dierproeven en de ethische en morele overwegingen eerder een toename van het aantal dierproeven was in het farmaceutisch onderzoek in de afgelopen jaren het geval zou zijn geweest, omdat het een grote verleiding om individuele genen uit te schakelen met de nieuwe kennis uit de bio-informatica bij muizen of hen vormt om menselijke genen te planten, meldt Monika Schäfer-Korting in het artikel van „Focus online“. Het enige positieve is hier, „dat in de tussentijd minder dieren nodig zijn voor dergelijke experimenten dan in het begin.“ Desalniettemin werden in 2013 bijna drie miljoen gewervelde dieren voor experimenten en andere wetenschappelijke doeleinden in Duitsland gebruikt, waarvan bijna 90 procent knaagdieren (vooral muizen en ratten) waren „Focus online“ onder verwijzing naar de cijfers van het federale ministerie van Landbouw. Met 422.000 laboratoriumdieren heeft Berlijn de nationale toppositie ingenomen, niet in de laatste plaats omdat er veel fundamenteel onderzoek wordt uitgevoerd in de hoofdstad.

Miniatuurmodellen van het menselijk organisme
Om het systemische effect van nieuwe geneesmiddelen zonder dierproeven te testen, worden geminiaturiseerde versies van de organen momenteel gereproduceerd op een chip van de Technische Universiteit van Berlijn en met elkaar verbonden via een soort circuit. Door deze zogenaamde multi-orgel chip (MOC) technologie was „Het is mogelijk om aspecten van de menselijke fysiologie te analyseren door de in vivo-achtige interactie van geminiaturiseerde multi-orgelmodellen in een in vitro model“, rapporteert professor Roland Lauster van het Institute of Biotechnology aan de TU Berlin. Het ontwikkelen van een compleet model van het menselijk organisme dat alle processen in het lichaam weerspiegelt en testen zonder levende dieren of mensen mogelijk maakt, zou in feite een doorslaand succes zijn en zou medisch onderzoek enorm vergemakkelijken.

90 procent van dierproeven te vermijden
De farmacoloog Monika Schäfer-Korting komt tot de conclusie dat dierproeven al grotendeels overbodig zijn. Op basis van de moderne biotechnologie en bioinformatica kan ook het farmaceutische onderzoek in de toekomst 90 procent meekrijgen zonder dierproeven, dus de arts aan. Alleen in zeer complexe reacties, zoals de test van nieuwe antihypertensiva, zal het moeilijk zijn, meldt de deskundige hiernaast „Focus online“. De ontwikkeling van systemische modellen biedt echter ook extra kansen, bijvoorbeeld voor de studie van auto-immuunziekten en allergieën. „Op dit moment gaat het om het krijgen van immuuncellen in de huidmodellen“, aangehaald „Focus online“ de wetenschapper. Bij het activeren van een immuunreactie kunnen verschillende reacties van de cellen vervolgens worden geanalyseerd, wat een veelbelovende aanpak is voor allergieonderzoek. (Fp)