Wanneer is weidemelk echt in weidemelk?

Weidemelk: een kwestie van houding
Grazende koeien worden veel gebruikt op melkverpakkingen. Maar de realiteit is vaak anders. Het melkvee verschuift meer en meer van het weiland naar de stal. In grotere bedrijven grijpt gemiddeld slechts elke derde koe het weiland. Aan de andere kant zijn grazende koeien populair als marketingtool omdat het de verwachtingen van de consument weerspiegelt. Volgens een studie van de universiteit van Göttingen behoren koeien bijvoorbeeld tot grasland, althans in de zomer, voor ongeveer 80 procent van de consumenten..

Geen wonder dus dat een groeiend aantal zuivelfabrieken hun melk dienovereenkomstig op de markt wil brengen. En dat met succes. In Oostenrijk bijvoorbeeld bereikt hooimelk al een marktaandeel van 15 procent. Het marktaandeel voor weidemelk in Denemarken is ongeveer 20%. In Nederland weiden bijna 80 procent van de koeien.

Wanneer is een weidemelk een melk van koeien in de wei? (Afbeelding: dietwalther / fotolia.com)

Maar wat zit er precies achter deze voorwaarden? En hoe kunnen deze verschillen worden uitgelegd? Hooimelk verschilt van conventionele melk bij het voeren en bij weidemelk geldt dit voor het houden. Hooimelk is afkomstig van koeien die niet zijn gevoerd met kuilvoer, maar met vers graslandvoer, hooi en graan. Bijvoorbeeld, terwijl in Oostenrijk een zogenaamde "hooimelkregulering" bestaat, die wordt gecontroleerd door onafhankelijke instanties, is in Duitsland de term "hooimelk" net zo weinig gereguleerd in termen van levensmiddelenwetgeving als de term "weidemelk"..
Hoeveel tijd een koe in de wei moet doorbrengen voordat er over begrazing kan worden gesproken, is daarom nogal omstreden en heeft de rechtbanken in Duitsland al bezet. Het resultaat is dat melk van koeien die ten minste zes uur ten minste 120 dagen per jaar op de weide zijn geweest, als weidemelk op de markt kan worden gebracht, mits deze criteria ook op de verpakking worden vermeld..

Hoewel veel aanbieders zich laten leiden door deze minimumvereiste, worden de andere criteria vaak heel anders geregeld. Bijvoorbeeld de vraag of de dierhouderij in de winter ook aangeeft hoe de dieren van het weiland worden gevoerd, of het ook mogelijk is om gebruik te maken van genetisch gemodificeerd diervoeder en wie controleert of deze regels daadwerkelijk worden nageleefd.

Meer transparantie voor consumenten kan hier duidelijk gedefinieerde productlabels creëren. Een pionier in Duitsland in dit opzicht is het kwaliteitszegel "Pro weiland - Duits weiland charter", gelanceerd in 2017, waarmee de deelstaat Nedersaksen begrazing wil aanmoedigen en melkveehouders belonen voor hun bijdrage aan dierenwelzijn en het behoud van grasland. Het is gebaseerd op een brede coalitie van landbouw, milieu- en dierenwelzijnsorganisaties, wetenschap en politiek en vormt een aanvulling op de bovengenoemde norm van 120 dagen met zes uur weiland gebaseerd op de volgende criteria:

- 2000 vierkante meter blijvend grasland (waarvan minimaal 1000 vierkante meter grasland) moet per koe beschikbaar zijn.
- Het hele jaar door moet de bewegingsvrijheid van de dieren worden gegarandeerd.
- De koeien mogen alleen niet-genetisch gemanipuleerde voeders ontvangen.
- De naleving van deze criteria wordt regelmatig beoordeeld door zuivelfabrieken en externe auditors. - De deelnemende zuivelfabrieken moeten zich ertoe verbinden om de melk apart te verzamelen en te verwerken.

Gecertificeerde weidemelk is sinds eind april 2017 verkrijgbaar bij de discountwinkel Lidl en is sinds half augustus ook verkrijgbaar in REWE-winkels. Gekoppeld aan het Pro Pasture Label, is het doel om boerderijen te produceren die weidemelk produceren om in de toekomst een premie van vijf cent per liter melk te betalen. Dat consumenten in principe bereid zijn extra te betalen voor weidemelk, blijkt uit de positieve ervaringen uit Denemarken en Nederland.

In Nederland is in 2007 een label voor weidemelk geïntroduceerd. Sinds 2016 is het Nederlandse melkweefsel voor weiden ook toegekend aan weidemelkproducten. Duitse consumenten kunnen daarom beide labels in het koelrek vinden. Het Nederlandse weidemelketiket voorziet ook in minimaal zes uur weidegronden voor ten minste 120 dagen per jaar, maar stelt geen doelen voor bewegingsvrijheid of GMO-vrije voeding, bijvoorbeeld. Of het meer veeleisende nieuwe label "Pro Pasture Land" de overhand zal krijgen en zichzelf zal vestigen omdat de nieuwe standaard voor weidemelk ook zal afhangen van welke producten of labels de grote supermarktketens in hun assortiment hebben. BZL / BZfE