Waarom zweten belangrijk is voor mensen
Wat je altijd al wilde weten over zweten
2013/07/10
Zweten is een natuurlijke functie om de lichaamstemperatuur te reguleren. Hiervoor heeft het menselijk lichaam twee tot drie miljoen zweetklieren onder de huid. Het autonome zenuwstelsel, dat onbewust werkt, is verantwoordelijk voor het zweetmechanisme. Geen wonder dat veel mensen intens zweten, vooral in stressvolle situaties waarin het autonome zenuwstelsel geïrriteerd is.
Zweten vervult vele functies in het menselijk lichaam
Zweten is een natuurlijk proces dat verschillende functies vervult. Aan de ene kant komt overtollige warmte vrij tijdens het zweten en wordt de temperatuur gereguleerd. Aan de andere kant heeft zweet een signaaleffect via de reukzin. Daarnaast bevat het seksuele geuren, feromonen genoemd, die een belangrijke rol spelen bij seksuele opwinding en reproductie. Het zweet zorgt er ook voor dat het behoud van de zure mantel van de huid door lipiden bijdraagt aan de hydratatie van de huid.
Een gezonde volwassene verliest dagelijks tot drie liter zweet. Als er meer afscheidingen worden gevormd, is de hoeveelheid te groot om te verdampen. Daarna verzamelt het zweet zich in kleding of druipt het weg. Zelfs in rust transpireert de persoon, maar met ongeveer 100 tot 200 milliliter per dag veel minder dan met fysieke activiteit. De hoeveelheid zweet die onder de oksels wordt geproduceerd, in tegenstelling tot algemeen wordt aangenomen, is erg laag. Het is goed voor minder dan één procent van de totale hoeveelheid laswerk.
Al met al zweten mannen meer en sneller dan vrouwen omdat ze een groter huidoppervlak hebben en dus meer zweetklieren en een hogere stofwisseling. Evolutie speelt ook een rol in deze context. Dus mensen die op de evenaar leven en daarom worden blootgesteld aan hoge temperaturen, hebben meer zweetklieren dan mensen in koele streken.
Het dieet beïnvloedt ook de zweetproductie. Vooral erg pittig en pittig eten triggert echte zweetaanvallen bij veel mensen, die vooral merkbaar zijn in het gezicht, op de hoofdhuid en de nek door lasparels. Trigger van de zweetaanvallen is de zogenaamde capsaïcine, die de sensoren in de mond stimuleert, die verantwoordelijk zijn voor de regeling van warmte en zweten.
Veel atleten weten ook het fenomeen dat ze sneller zweten en meer transpireren dan ongetrainde mensen. Dit komt omdat de zweetklieren leren zweten tijdens de fysieke activiteit. Sportieve mensen hebben minder last van ongecontroleerd zweten.
Wanneer zweten pathologisch is
Ongeveer 13 miljoen mensen in geïndustrialiseerde landen lijden aan pathologisch zweten. Bij zogenaamde hyperhidrose vormt het lichaam aanzienlijk meer zweet, zelfs wanneer het in rust is dan bij gezonde mensen. Volgens de Duitse Dermatologische Vereniging wordt de vorming van ten minste 100 milligram zweet binnen vijf minuten in een oksel als pathologisch beschouwd. Hyperhidrosis komt in verschillende gradaties van ernst voor. Bij sommige personen vindt bijvoorbeeld verhoogde transpiratie alleen plaats op de handen, zolen of oksels. Bij andere mensen wordt het hele lichaam aangetast door zweetaanvallen.
Naast de onplezierige fysieke symptomen, is de resulterende mentale stress voor veel patiënten ernstig restrictief. Handen schudden kan al een probleem zijn bij het handen schudden. De natte plekken op het T-shirt voelen ook heel beschamend. Vaak leidt dit zelfs tot de mate dat de getroffenen zich zo schamen dat ze hun huisarts niet eens toevertrouwen. Er zijn verschillende therapieën en medicijnen die de symptomen kunnen verlichten.
Als het hele lichaam wordt aangetast door pathologisch zweten, is de behandeling gewoonlijk met zogenaamde antihidrotica of psychotrope geneesmiddelen in tabletvorm. Als het pathologische zweten alleen optreedt op specifieke delen van het lichaam, zoals de handen en voetzolen, komen andere, minder stressvolle therapieën in het geding. Meestal is de eerste remedie een behandeling met anti-transpiranten uit de apotheek, die vaak aluminiumchloride bevatten. Voordat het naar bed gaat, wordt de voorbereiding op de aangetaste delen van het lichaam geschilderd. Na een week kan de applicatie geleidelijk worden verminderd.
Een andere optie is iontoforese voor de behandeling van pathologisch zweten van de handen en zolen, waarbij pulserende gelijkstroom in een waterbad de zweetproductie zou moeten verminderen. Het gebruik van chemische denervatie met botulinumtoxine (Botox), dat in de aangetaste huid wordt geïnjecteerd, kan ook transpiratie remmen. Als laatste redmiddel is het mogelijk om de zweetklieren operatief te verwijderen. (Ag)
Afbeelding: Maria Lanznaster