Zelfs een glimlach kan veel stress veroorzaken

Gezichtsuitdrukkingen reguleren de wereld

Een glimlach wordt vooral geïnterpreteerd als een daad van vriendelijkheid en warmte. Maar niet elke glimlach is positief. Het menselijk lichaam reageert heel anders op de verschillende nuances van de glimlach. In een recent onderzoek onderzochten Amerikaanse wetenschappers de effecten van glimlachen op het menselijk lichaam.

Een onderzoeksteam onder leiding van Jared Martin, een doctoraat in psychologie van de Universiteit van Wisconsin-Madison, onderzoekt de fysieke reacties die een glimlach op het onderwerp kunnen brengen. Een lonende of opwarmende glimlach kan het stressniveau van de gesprekspartner verlagen en de band versterken. Daarentegen kan een dominante, superieure glimlach resulteren in een toename van stresshormonen. De resultaten van het onderzoek zijn onlangs gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift "Scientific Reports".

Gezichtsuitdrukkingen reguleren de wereld

"Onze resultaten laten zien dat subtiele verschillen in de manier waarop gezichtsuitdrukkingen tijdens een gesprek worden gebruikt, het lichaam en de geest van de gesprekspartner fundamenteel kunnen veranderen," legt Martin uit in een persbericht van de universiteit over onderzoeksresultaten. "Gezichtsuitdrukkingen reguleren de wereld echt", zegt Martin.

De belangrijkste soorten glimlach: dominantie, affiliatie en beloning

Martin werkt nauw samen met psychologie professor Paula Niedenthal, wiens emotie onderzoek heeft drie hoofdsoorten van de glimlach vastgesteld: dominantie, affiliatie en beloning. De dominante glimlach zou zijn eigen status naar zijn tegenhanger moeten overbrengen. De glimlach van ergens bij horen zou de verbinding van de gesprekspartners moeten versterken en laten zien dat men geen bedreiging vormt. De lonende glimlach laat zien dat je iemand gelukkig hebt gemaakt.

Verloop van de studie

In de studie moesten 90 proefpersonen korte toespraken houden via een webcam en zagen de reacties van het publiek op een scherm. In feite waren de reacties vooraf opgenomen reacties, elk gemarkeerd door een bepaald soort glimlach, ofwel beloning, aansluiting of dominantie. Ondertussen bewaakten de onderzoekers de hartslag van de sprekers en namen ze regelmatig speekselmonsters om het stresshormoon cortisol te meten.

Overheersende glimlach veroorzaakte stress

"Als de proefpersonen een dominante glimlach hadden, die ze als negatief en kritisch interpreteerden, voelden ze meer stress", zegt Niedenthal. Als gevolg daarvan namen haar cortisolspiegels ook toe en bleven ze na de spraak lange tijd verheven. De belonende glimlach werd daarentegen geïnterpreteerd als goedkeuring en leidde ertoe dat proefpersonen minder stress ervaarden en minder cortisol produceerden. De bijbehorende glimlach kon door de proefpersonen in deze context moeilijker worden geïnterpreteerd, maar kwam dichter bij het effect van de lonende glimlach.

Mensen gaan anders om met sociale informatie

"Mensen verschillen in hoe tolerant of in staat zijn om sociale informatie te verwerken of te begrijpen", zegt Niedenthal. Verantwoordelijk voor de reacties is het parasympathisch zenuwstelsel, dat de ademhaling en de hartslag regelt.

Ziekten kunnen reacties veranderen

"Hartslagvariatie is niet aangeboren en onveranderlijk", legt Martin uit. Sommige ziekten en aandoeningen, zoals obesitas, hart- en vaatziekten, autisme, angst en depressie, kunnen de hartslagvariatie verlagen. Dit zou op zijn beurt mensen minder bewust kunnen maken van sociale signalen zoals dominantie en beloning en er anders op kunnen reageren.

Lasten veranderen de perceptie

"We zijn allemaal individuen: het ene kan echt angstig zijn, het andere is goed in vorm", vat Martin samen. De dingen die we meedragen veranderen de manier waarop we de wereld op een zeer gevoelige en persoonlijke manier waarnemen, volgens de expert. (Vb)