Nieuwe antibiotica tegen plagen

Antibiotica zijn vaak resistent tegen pest: nieuwe medicijnen geven hoop

16/01/2012

Er zijn elk jaar nog honderden gevallen van pest. De antibiotica gebruikt om de te bestrijden „Zwarte dood“ gedeeltelijk niet langer werken. Al in 2010 werden twee stamperstammen uit Madagaskar ontdekt waarbij antibiotica volledig ineffectief waren. Een Duits-Amerikaans team van wetenschappers heeft nu twee nieuwe remmers gevonden die de plaag aanvallen.

Plaag niet uitgestorven
Hoewel de pest is gekoppeld aan het bewustzijn van veel mensen in de afgelopen eeuw, blijft het een gevaarlijke, niet-uitgestorven besmettelijke ziekte. Elk jaar worden enkele honderden pestgevallen gemeld vanuit Afrika naar de zuidwestelijke Verenigde Staten. In zeldzame gevallen leidt de ziekte vandaag nog steeds tot de dood.

De oorzaak van de hoogst besmettelijke infectieziekte is de bacterie Yersinia pestis. Patiënten worden meestal behandeld met antibiotica. Echter, vergelijkbaar met andere infectieziekten, ontwikkelt Yersinia pestis ook een toenemende antibioticaresistentie. Franse wetenschappers van het Pasteur Institute in Parijs ontdekten in 2010 twee stammen van plaagstammen die antibiotica ondoeltreffend maakten. De twee bacteriestammen kwamen uit Madagascar, een van de centra van wereldwijde plaagontstekingen. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zijn daar in 2010 313 gevallen van plagen gemeld. 152 gevallen werden bekend in Congo. In Peru waren er in hetzelfde jaar 27 ziekten, volgens de WHO-statistieken.

Twee nieuwe remmers tegen Pesterreger geanalyseerd
Een Duits-Amerikaans team van wetenschappers van de universiteiten van Würzburg en Stony Brook in de VS is nu geslaagd in het analyseren van het werkingsmechanisme van twee remmers die actief zijn tegen de Pester. De onderzoekers presenteren hun resultaten in de huidige uitgave van het tijdschrift "Structuur".

Beide remmers komen uit de groep van pyridonen. Hun effect is gebaseerd op de hechting aan het bacteriële enzym FabV, waardoor het onschadelijk wordt. Het bacteriële enzym FabV is verantwoordelijk voor de laatste stap in de productie van bacterievetzuren. Het wordt echter geblokkeerd door de remmers. Dientengevolge sterft de Pesterreger omdat dit zijn beschermende celmembraan niet kan handhaven zonder vetzuren.

Caroline Kisker van het Rudolf Virchow Centre van de Universiteit van Würzburg rapporteert: „Maar toch remmen de twee stoffen het enzym niet goed genoeg.“ Daarom bevindt de verdere analyse en het onderzoek van de nieuwe remmers en hun interacties met het enzym zich al in de planningsfase.

Antibioticaresistentie neemt toe
In het geval van pest en andere ernstige ziekten heeft de verspreiding van resistentie tegen antibiotica ernstige gevolgen. Als een antibioticum niet langer werkt tegen bepaalde bacteriën, kan dit zelfs leiden tot de dood van de patiënt naarmate de ziekte vordert. Omdat de oorzaak van de verspreiding van antibioticaresistentie - de lichtste afgewerkt, onjuist en onnodig deel voorschrijven van antibiotica voor zowel patiënten als het massale gebruik van de drug in de dierlijke productie - niet gemakkelijk kan worden opgelost, is het nog belangrijker nieuwe stoffen tegen bacteriën verkennen. WHO-directeur-generaal Margaret Chan zei vorig jaar dat de wereld „tot een post-antibiotica leeftijd“ omdat steeds meer pathogene bacteriën resistentie ontwikkelden tegen veel voorkomende antibiotica. (Ag)

Lees over:
Triggerende pestbacteriën geïdentificeerd
Natuurgeneeswijze: met koriander tegen bacteriën
Genetica gedecodeerd door plagen

Fotocredits: Cornelia Menichelli