Black Elderberry Veelzijdig en heel gezond, maar nooit rauw

Black Elderberry: veelzijdig en gezond, maar niet rauw

Klein, rond, glanzend, diep paars tot zwart - de bessenachtige vruchten van de zwarte vlierbessen zijn geweldig om naar te kijken als ze vanaf april hangen in paraplu-achtige bloemschermen in de struik. En dat niet alleen: de kleine vruchten zitten vol met gezonde ingrediënten, vooral kalium en ijzer en er zijn veel vitamines in overvloed.

De zwarte oudere Sambucus nigra is een speciale plant. Al enkele eeuwen worden vooral bloemen en vruchten verzameld en gebruikt voor voedsel of voor medische doeleinden. Van de kleine, geelachtig witte bloemen met de verleidelijke geur, ontwikkelen de zwarte vruchten zich in de zomer. Ze zijn slechts vijf tot zes millimeter groot, bolvormig en hangen aan donkerrode stelen in paraplu-vormige Trugdolden, die dan vaak neigen vanwege het gewicht naar beneden. De vruchten zijn botanische steenvruchten, geen echte bessen. Elke individuele vrucht bevat een houtachtige kern met drie kleine zaadjes in sterk gekleurde violette pulp. Het bevatte donkere tot zwartrode sap smaakt zoetzure zuur. Naast de wilde vormen worden er ook oudere variëteiten voor de tuin gekweekt, de vruchten zijn groter en rijpen ook uniform.

Vlierbessen bevat u. a. Vitaminen en mineralen en kunnen, voor. B. Preventie van verkoudheid (Afbeelding: romankrykh / fotolia.com)

De zwarte ouder scoort vooral met een relatief hoog mineraalgehalte - vooral kalium en magnesium - en provitamine A, sommige vitamine C en vitamines van de B-groep, waaronder de vitamine niacine (voorheen ook B3 genoemd). Dit is belangrijk voor veel stofwisselingsprocessen in het lichaam. De vruchten bevatten ook twee andere stoffen die vergelijkbaar klinken, maar hun effecten zijn heel verschillend: de kleurstof Sambucyanine is een waardevolle flavonoïde, die hart- en vaatziekten en kanker moet voorkomen. De sambunigrine die soortgelijk klinkend is, is daarentegen een kruidentoxine dat waterstofcyanide afgeeft. Het toxine wordt aangetroffen in de zaden van rijp fruit, in onrijpe vruchten en in stelen en bladeren van groen fruit. Het eten van rauw fruit of producten die hiervan zijn gemaakt, zoals sap, kan braken, buikpijn en diarree veroorzaken. Omdat het gif door verwarming wordt afgebroken, is het belangrijk om het rijpe fruit of sap tot meer dan 80 graden Celsius te verwarmen. De sambunigrine verliest vervolgens zijn toxische effect. Dan komen alle andere gezonde ingrediënten van de laagcalorische vlierbessen in het spel. Ze versterken het immuunsysteem, ondersteunen belangrijke functies in het lichaam en helpen bij het herstellen van de mineralenbalans, bijvoorbeeld na een gastro-intestinale aandoening.

Na voldoende verwarming kunnen de kostbare vruchten op vele manieren in de keuken worden gebruikt. Ze zijn zeer goed met sap, siroop of geleiproces, maar ook jam, compote, koude gerechten en sauzen zijn een traktatie. Als je wilt, kun je het fruit ook gebruiken om mousse, sorbet, ijs of punch, wijn of likeur te maken. En niet alleen zoet voedsel kan goed worden geproduceerd, ook voor hartige gerechten zoals wild proeven van de vlierbessen. Industrieel worden ze onder meer gebruikt voor de productie van sappen, wijn, fruitvullingen of fruitgeest.

Tip: Vlierbloesem is bijvoorbeeld te vinden op wekelijkse markten en op de verkoop van het boerenerf. Degenen die ze verzamelen, moeten opletten dat ze de zwarte oudere struik niet verwarren met de dwergouder (Sambucus ebulus) of de rode ouderling (Sambucus racemosa). De vruchten van de dwergvlierbes zijn oneetbaar, die van de rode vlierbessen kunnen alleen worden gebruikt nadat de zaden zijn verwijderd, omdat het aanwezige toxine niet door verwarming uiteenvalt. Als u twijfelt, moet u dit eerst aan een specialist vragen. Als u zeker weet dat het zwarte vlierbes is, oogst dan het rijpe fruit door de hele schermen met een schaar te knippen - bij voorkeur met rubberen handschoenen om hardnekkige vlekken te voorkomen. De schermen worden grondig gewassen en vervolgens gestreept met een vork uit de stelen.